Gezond perfectionisme, bestaat dat?

Ik durf wel te stellen dat ik een rasechte perfectionist ben. Gelukkig heb ik de afgelopen jaren steeds beter geleerd hier mee om te gaan, maar aan het begin van mijn opleiding was ik absoluut een ongezonde perfectionist. Er is een dunne lijn binnen het perfectionisme, waarin het in je voordeel kan werken of een groot nadeel wordt. Vandaag laat ik je beide kanten van het perfectionisme zien en kijken we naar hoe een ongezond perfectionisme om kunnen buigen naar een gezond perfectionisme.

Volg jij me al op Instagram?

Wat is perfectionisme?

Wanneer we naar de letterlijke betekenis van het woord kijken komt het volgende naar boven: ““Perfectionisme is een obsessief verlangen om handelingen perfect uit te voeren. […] Een perfectionist kan zich ook schamen als hij niet aan zijn eigen verwachtingen kan voldoen en dit proberen te verbergen, wat kan leiden tot sociaal isolement, onder prestaties of zelfs een depressie.”
Waar het dus eigenlijk op neer komt is dat je als perfectionist overdreven eisen aan jezelf stelt om foutloos te werken en te leven. Je hebt last van faalangst, bent bang om de controle te verliezen of bang om niet gewaardeerd te worden. Toch bestaan er ook perfectionisten die wél gelukkig zijn. Dat komt omdat er een verschil zit tusssen ongezond en gezond perfectionisme.

Ongezond vs gezond perfectionisme

Alle perfectionisten delen een eigenschap met elkaar; een hang naar orde en overzicht. Verder kunnen perfectionisten ontzettend van elkaar verschillen. Deze vallen onder de twee categorieën ‘gezond’ en ‘ongezond’ perfectionisme.

Ongezonde perfectionisten
Ongezonde perfectionisten leven vaak in een zwart-wit wereld. Iets slaagt, of iets mislukt. Ze kunnen hierdoor veel stress ervaren, angst hebben om te falen en piekeren veel. Vaak zijn deze mensen dan ook minder gelukkig; ze zijn gedreven op angst. Ze streven naar het perfecte, maar doen dit niet met zelfvertrouwen. Wanneer ze dan toch een goede prestatie neerzetten zijn ze niet trots op zichzelf, maar komt dit vast door gunstige omstandigheden. Vaak wordt de lat de volgende keer nog hoger gelegd.

Ongezonde perfectionisten zijn vaak ook bang om afgewezen te worden. Zolang je perfect bent, hoef je geen pijn van afwijzing te voelen. Ze zijn dan ook enorm bang om te falen.

Gezonde perfectionisten
Gezonde perfectionisten hebben hun leven op orde, zijn vaak stressbestendig, worden gewaardeerd en zijn vaak gelukkig. Ze worden gedreven door hun eigen ideaalbeeld; hier wil ik heen en ik heb het vertrouwen dat ik dat ook kan. Ze zijn liever voor zichzelf en weten dat fouten maken menselijk is. Over het algemeen zijn gezonde perfectionisten dus veel milder voor zichzelf.

Wat kan een ongezonde perfectionist leren van een gezonde perfectionist?

Een gezonde perfectionist heeft een bepaalde gedachtegang waar anderen nog veel van kunnen leren.

Zwart-wit denken is niet de oplossing. Er valt enorm veel winst te behalen wanneer je je realiseert dat er nog een heel groot grijs gebied is tussen zwart en wit. Niet alles staat met het helemaal perfect doen en niet alles valt met een klein foutje. Er zit zeker nog een gebied tussen.

Zelfkritiek is opbouwend. Het is niet nodig om jezelf helemaal af te kraken wanneer je een foutje maakt. Wist je al dat fouten maken menselijk is? Je mag mild over jezelf oordelen. Misschien is het niet helemaal handig wat je hebt gedaan, maar dat kan en je hebt er van geleerd. Dan kun je het de volgende keer anders doen. Zelfcompassie is ontzettend belangrijk.

Om hulp vragen mag. Je hoeft niet alles alleen te doen en dat moet je ook zeker niet willen. Het is geen teken van zwakte, het laat juist zien dat je graag wilt leren. En weet je wat nog het mooiste is? Vaak wordt je er alleen maar beter van!

Niemand kan op alle terreinen uitblinken. Wist je dat je pas ergens in kunt uitblinken wanneer je er tientallen uren in hebt gestoken en gericht traint? Het is dus onmogelijk om in ALLES uit te blinken. Het is oké om je op minder dingen te focussen. Je hebt toch liever dat je in één ding uitblinkt dan dat je alles een beetje kunt?

Hoe word je een gezonde perfectionist?

Tot slot heb ik nog een aantal tips voor je om je gedachtegang als ongezonde perfectionist om te buigen. Nogmaals, ik was er vroeger ook zeker een. Nu ben ik nog lang niet 100% een gezonde perfectionist, maar ik ben zeker wel op weg. Dit zijn dan ook tips waar ik zelf ook rekening mee hou.

• ZELFCOMPASSIE. Leer anders naar jezelf en de wereld te kijken. Probeer vanuit liefde en mildheid te kijken. Vraag jezelf eens af; zou je bij een ander ook zo reageren? Als het antwoord nee is, dan is het ook nergens voor nodig om jezelf zo te behandelen.
• Accepteer dat fouten maken mag. Nogmaals, iedereen in de wereld maakt wel eens een fout. Je kunt daar van leren. Probeer zonder gevoel en kritiek naar de situatie te kijken. Vraag jezelf wat er is gebeurd en wat je de volgende keer anders kunt doen? Leerpunt!
• Je kunt niet overal perfect in zijn. En zeker niet overal de beste in zijn. Kijk eens waar jij je het allerliefste in wilt ontwikkelen en ga daar mee aan de slag, en alleen dat. En onthou dan; goed is goed genoeg.
• Splits je grote doelen op in kleine stappen. In beloon jezelf dan ook in kleine stappen.
• Breng rust en ontspanning aan in je leven. Plan deze in en zorgt dat het een onderdeel van je wordt. Je hebt het nodig!
• Nogmaals; zelfcompassie. Leer positief naar jezelf te kijken en jezelf te waarderen. Je bent niet wat een ander van je denkt. Hang je eigenwaarde dan dan ook niet aan vast. Je hoeft je dus ook niet te bewijzen aan anderen.

Q: hoe komt perfectionisme terug in jouw dagelijks leven?